Wetenschappelijke publicaties worden geschreven door wetenschappers voor wetenschappers. Het doel van deze publicaties is resultaten van onderzoek aan elkaar te presenteren, over de betekenis daarvan te discussiëren en hypothesen en theorieën op te stellen.

Ze moeten aan bepaalde criteria van wetenschappelijkheid voldoen en van de lezer wordt een kritische wetenschappelijke instelling verwacht. Wat gepubliceerd wordt, is niet per definitie waar, maar moet ‘bewezen' kunnen worden.

De lezer van een wetenschappelijke publicatie moet de juistheid van de inhoud kunnen controleren. Om de controleerbaarheid van de informatie te vergroten zijn er bepaalde afspraken gemaakt en kwaliteitscriteria ontstaan voor wetenschappelijke publicaties.

De kwaliteit van wetenschappelijke publicaties wordt op verschillende manieren gewaarborgd. Hierbij kan gedacht worden aan:

- nauwkeurige bronvermeldingen in de tekst;

- nauwkeurige beschrijving van de onderzoeksmethoden waarvan de auteur gebruikmaakte;

- de toetsing door andere wetenschappers (peer review).

Enkele opvallende kenmerken van wetenschappelijke publicaties zijn:

- systematische opbouw met beschrijving van de gebruikte onderzoeksmethode;

- wetenschappelijk, genuanceerd taalgebruik;

- kwantitatieve gegevens, grafieken en tabellen, originele tekstfragmenten;

- verantwoorde literatuurverwijzingen.

Uitgebreide informatie over (het schrijven van) wetenschappelijke teksten vind je op de portal Academische Communicatievaardigheden van het Talencentrum.

American Historical Review

Wetenschappelijke tijdschriften voor een specifiek vakgebied zijn zogenaamde vaktijdschriften. Onderzoekers aan de universiteiten en aan andere onderzoeksinstellingen publiceren de resultaten van hun onderzoek in deze vaktijdschriften.

Er zijn veel wetenschappelijke tijdschriften. Voor het vakgebied Geschiedenis zijn er honderden.

• Tijdschriften over de gehele geschiedenis. Zoals b.v. de American Historical Review. Of het Tijdschrift voor Geschiedenis.  

• Tijdschriften gespecialiseerd in een bepaalde periode: Journal of Ancient History.  Er zijn ook tijdschriften voor middeleeuwse geschiedenis, voor moderne geschiedenis, voor eigentijdse geschiedenis.

• Er zijn tijdschriften voor  specialisaties binnen de geschiedenis. Bijv. voor economische geschiedenis, voor vrouwengeschiedenis, voor militaire geschiedenis etc. Een voorbeeld: Tijdschrift voor mediageschiedenis.

• Er zijn wetenschappelijke tijdschriften voor landen. Vrijwel ieder land heeft eigen historische tijdschriften. Soms over de gehele geschiedenis. In Nederland is er bijv. Bijdragen en Mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden (BMGN).

Eigenschappen

In wetenschappelijke tijdschriften publiceren wetenschappers voor andere wetenschappers hun artikelen. Artikelen zijn meestal tussen 10-20 pagina ’s lang en bevatten resultaten van wetenschappelijk onderzoek.

De artikelen zijn bedoeld voor insiders, niet voor het algemene publiek. Er wordt veel wetenschappelijk jargon gebruikt. Niet elke term wordt uitgelegd.

Wetenschappelijke tijdschriften geven een weerslag van de ontwikkelingen in het vak, en geven een goed beeld van het recente onderzoek. In wetenschappelijke tijdschriften vind je ook reviews: korte artikelen van 1of 2 pagina’s over verschenen wetenschappelijke literatuur.

En soms zijn deze tijdschriften ook ‘clubbladen’ van historische verenigingen, met allerlei nieuws etc.

Tijdschrift voor Geschiedenis

Populair wetenschappelijke publicaties zijn bedoeld voor leken; lezers die niet gespecialiseerd zijn op het betreffende vakgebied.

Enkele kenmerken van populair-wetenschappelijke publicaties zijn: 

- weinig of geen jargon;

- eenvoudiger taalgebruik;

- meer voorbeelden, minder kwantitatieve of gedetailleerde gegevens;

- minder precies in beschrijving van onderzoeksmethode;

- weinig of geen literatuurverwijzingen;

- uitgebreidere uitleg over het onderwerp van de publicatie;

- gericht op de algemene lezer.

Historisch Nieuwsblad