Volgens het wettelijk citaatrecht mag je een relevant en kort fragment overnemen. Dit geldt niet alleen voor teksten, maar ook voor afbeeldingen en videofragmenten. Bij het citeren van auteursrechtelijk beschermd materiaal is geen toestemming vereist van de auteursrechthebbende(n) en hoeven er geen vergoedingen aan hen te worden betaald.

Voorwaarden
Het citaat (het videofragment in dit geval) moet:

• een onderdeel zijn van een wetenschappelijke verhandeling, nodig voor een inhoudelijk betoog in het onderwijs. Dit geldt dus niet voor grappige of leuke video's die alleen dienen als opfleuring.
• evenredig zijn; je mag niet meer citeren dan nodig is;
• afkomstig zijn van een gepubliceerde bron.
• altijd de bron en de naam van de maker/auteur vermelden; lees meer over bronvermelding
• tijdens colleges mag vrijwel alles getoond worden, maar voor Brightspace gelden restricties; lees meer over Brightspace

Maak daarnaast duidelijk dat het om een citaat gaat, bijvoorbeeld door de aanduiding 'image quotation' of ‘beeldcitaat’ toe te voegen of er een kader omheen te zetten, net zoals je aanhalingstekens gebruikt bij het citeren van tekst.[1]

Wat neem je op in de bronvermelding:  

• Achternaam maker/uploader, initialen. (datum). Titel [Video]. Geraadpleegd op dag maand jaar, via URL

Bijvoorbeeld:
Schwenke, T. (1 sept., 2023). Respiratory System of the Human Body (Animation) [Video]. Geraadpleegd op 21 dec. 2023, via https://www.youtube.com/watch?v=7FhzSSQxM54

Open materiaal? Voeg dan de gebruikte Creative Commons-licentie toe. Hoe je dat doet vind je hier: Best practices for attribution

Bronvermelding mag ook een verwijzing zijn met een cijfer en dan vermelding onderaan de pagina of op de laatste slide.

Verwijs op de gebruikelijke manier naar de bron. Zie de instructies over het Verwijssysteem Vancouver van het Talencentrum van de RUG. 

Copyright ligt bij de onderwijsinstelling
Als je zelf een presentatie of video opneemt, dan komt het copyright ervan automatisch bij de onderwijsinstelling te liggen waar je in dienst bent, het UMCG dus. Ook als je de video op YouTube plaatst, dan leidt dat niet tot overdracht van het copyright, dat blijft van het UMCG.

Muziek gebruiken in je video
Muziekweb.nl, werkt samen met ‘Hilversum’. Daar staan tracks van 30 seconden op. Deze mag je niet gebruiken voor je eigen video! ‘Hilversum’ heeft een licentie afgesloten met Buma Stemra en heeft dus betaald voor die 30 seconden.

Overnemen materiaal van anderen in jouw productie
Binnen je eigen producties mag je materiaal van anderen opnemen, dan geldt het niet als plagiaat. Het is wel belangrijk om te voldoen aan de reguliere checks en voorwaarden::  

• ga vooraf na wat voor licentie het materiaal heeft dat je toevoegt. Ligt het copyright bij de instelling?

• vermeld altijd de bron, inclusief de precieze plek waar het materiaal in jouw video is opgenomen (min:sec) 

• Office-afbeeldingen mogen alleen gebruikt worden in Office producten. Dus een Powerpoint in je video opnemen is toegestaan, maar je mag ze niet los in je video opnemen – het moet altijd zijn ingebed in een Office-applicatie.  

• als de video die je van een ander gebruikt van YouTube is verdwenen, dan mag je deze niet meer gebruiken!  . 

• een trailer (korte film) mag uitsluitend opgenomen worden in jouw productie na toestemming van de rechthebbende. Je mag een trailer wel tonen in je college (digitaal en fysiek) maar plaats het níet in Brightspace, daar mag je alleen linken.

In Europa vervalt het auteursrecht 70 jaar na de dood van de maker, in de USA na 95 jaar. Maar films hebben vaak meerdere makers, daarom geldt daarvoor de datum van uitbrengen en niet de datum van de dood van de maker. Een Europese film mag dus 70 jaar na uitbrengen zonder beperkingen overgenomen worden, een Amerikaanse film na 95 jaar.

Binnen het college heb je veel vrijheid om materiaal te tonen. Je kunt in je presentatie volledige teksten van artikelen of boeken tonen en ook video- en audiomateriaal afspelen, mits het aan de volgende voorwaarden voldoet:

• Het gebruik heeft een educatief doel en is onderdeel van het onderwijsprogramma
• Het wordt gebruikt in onderwijs zonder winstoogmerk (bij onderwijs voor RUG/UMCG-studenten is dit altijd het geval);
• Het gebruik vindt plaats binnen de muren van de RUG/UMCG of tijdens een live online college binnen de beveiligde elektronische leeromgeving;
• Je mag video's niet downloaden en afspelen, maar wel streamen (bijvoorbeeld op YouTube laten zien), tenzij ze vallen onder een Creative Commons – licentie.

[2]

Let op: voor Brightspace gelden andere regels!

Bovenstaande regels gelden alleen voor het gebruik van materiaal tijdens colleges. Zet je vervolgens de slides op Brightspace, dan gelden de regels voor gebruik van artikelen op Brightspace en deze zijn strikter (zie: Wat mag op Brightspace?)

Let op: ook voor opnames van colleges gelden andere regels

Zodra het college is opgenomen en toegankelijk gemaakt wordt voor studenten beschouwt de Auteurswet dit als een nieuwe 'openbaarmaking'. Het is niet toegestaan in een opname van een college een hele film te laten zien of een concert te beluisteren. Audio- en videomateriaal van derden dient daarom uit de opname verwijderd te worden. Als dat mogelijk is, kun je wel een link plaatsen naar het materiaal als dit bijvoorbeeld op YouTube of een ander kanaal beschikbaar is.
 

Hulp nodig? Neem contact op met: auteursrecht@umcg.nl

Bij presentaties is veel toegestaan, maar zodra je het plaatst op Brightspace of als je het doorstuurt naar studenten gelden er regels.

1. Federatie Auteursrechtbelangen. Auteursrechtwijzer [Internet]
2. Universiteitsbibliotheek Groningen. Auteursrecht in  het onderwijs [Internet]