- Library
- LibGuides
- Medical Library, UMCG
- Academie Verloskunde (AVAG)
- Evidence-based practice / CAT
Wat is EBP?
Bij Evidence-based practice gaat het erom dat klinische beslissingen worden genomen op basis van het beste beschikbare bewijs uit wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast zijn kennis en ervaring van de arts en de waarden en de normen van de individuele patiënt ook belangrijk.
Wat is een CAT?
Een CAT is een Critically Appraised Topic (een kritisch beoordeeld onderwerp). Dat is een korte samenvatting en kritische beschouwing van de beschikbare wetenschappelijke literatuur waarmee je een scherp omschreven klinische vraag kunt beantwoorden.
Een CAT is nodig als er onzekerheid is over medisch handelen. Een CAT is natuurlijk niet nodig als er al een protocol of richtlijn beschikbaar is.
Typische onderdelen van een CAT zijn:
- De klinische vraag of PICO (wat wil ik weten voor mijn patiënt)
- Zoeken (systematisch zoekactie in literatuurbronnen)
- Selectie gevonden artikelen (inclusie / exclusie criteria)
- Kritisch beoordelen artikel/artikelen (methodologische kwaliteit afwegen tegen bruikbaarheid/geldigheid voor eigen patiënt)
- Evidence (cijfers uit artikel die je als bewijs wil gebruiken, overzichtelijk presenteren in een tabel)
- De bottom-line (compact antwoord op de klinische vraag)
Individuele hulp
Bij stap 1 t/m 3 kan de CMB ondersteuning bieden. Studenten en medewerkers van het UMCG kunnen een afspraak maken om samen een goede zoekstrategie op te stellen voor bijvoorbeeld een CAT.
Uitgewerkt voorbeeld van een CAT
- CAT: antibiotics for dog bite woundsIs er bewijs dat antibiotica helpen tegen wondinfectie bij hondenbeten?
Wat is een PICO?
De PICO(S)-methode helpt je om een klinische vraag goed te structureren. De afkorting PICOS staat voor:
P |
I |
C |
O |
S |
Patient or Problem |
Intervention |
Comparison |
Outcome |
Study type |
De belangrijkste concepten in de voorbeelden hieronder zijn vetgedrukt (deze concepten zijn belangrijk voor de zoekstrategie)
Voorbeeld 1 Therapie:
P = volwassene met verkoudheid
I = vitamine C-pillen
C = placebo-pillen
O = duur of intensiteit van de verkoudheid
S = gerandomiseerd onderzoek met controlegroep
(Engels: Randomized Controlled Trial)
Voorbeeld 2 Prognose:
P = kankerpatienten
I = depressie (als voorspeller)
C = afwezigheid van depressie
O = ziekteprogressie, mortaliteit
S = observationele studie (cohort, follow-up) Uitleg: een voorspellende factor, zoals in dit voorbeeld depressie, kan niet gerandomiseerd worden. Het onderzoek is daarom observationeel (verrichten van waarnemingen).
Voorbeeld 3 Risico:
P = baby's, kinderen
I = samen slapen met ouders, het bed delen (als risicofactor)
C = apart slapen
O= plotselinge dood, wiegendood
S = observationele studie (case-control)
Uitleg: randomisatie zou niet ethisch zijn bij risicofactoren, het onderzoek is daarom observationeel (verrichten van waarnemingen)
Relevante databases
- Springer eBooks 'Ziekenhuis' This link opens in a new windowDoorzoek Nederlandstalige handboeken en tijdschriften over verpleegkunde, zoals Verpleegkundig Vademecum en Critical Care. Veel Nederlandstalig. Alles online beschikbaar
- EBSCOhost Complete This link opens in a new windowPortal to all EBSCO databases, like: AMED, CINAHL, ERIC, Medline, PsycInfo and SocINDEX. With the possibility to select more than one database to search.
- BMJ Best Practice This link opens in a new windowTijdschrift met evidence-based reviews van de behandeling van meer dan 260 aandoeningen
- UpToDate This link opens in a new windowWelke behandelingen zijn wetenschappelijk aantoonbaar effectief.
- CATdatabank.nl This link opens in a new windowBevat CAT’s (Critically Appraised Topics): literatuurstudies over een afgebakend onderwerp, resulterend in een aanbeveling voor de praktijk.
- NAZ: Nederlandse tijdschriften Artikelendatabank voor de Zorg This link opens in a new windowArtikelen verschenen in Nederlandstalige tijdschriften over gezondheidszorg
- Master Theses UMCG This link opens in a new windowTheses written by students during research done at the UMCG
- ... NOG MEER databasesAlle medische databases op een rij
Zoekstrategie
Algemene tips
- Zoek zowel in de index van databases (bv. de MeSH in PubMed) als ook op woorden in de titel en samenvatting (bv. met veldcodes in PubMed)
- Combineer zoektermen met Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT).
- Gebruik filters om je zoekopdracht te verfijnen
- Zoekplan voor PubMedVul dit zoekplan in om je onderzoeksvraag te vertalen naar een zoekstrategie. Hierbij splits je je vraag op in de verschillende onderdelen en combineert ze met AND / OR / NOT
Meer weten over zoeken in PubMed?
- Pubmed Workshopduurt 2 uur, maandelijks, in het Engels en Nederlands
Zoek richtlijnen en protocollen
- NHG-RichtlijnenStandaarden en behandelrichtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap, de wetenschappelijke vereniging van huisartsen.
- BMJ Best Practice This link opens in a new windowDe nieuwste onderzoeksgegevens, richtlijnen en deskundig advies - met stapsgewijze informatie over preventie, diagnose, behandeling en prognose. (Voortzetting van BMJ Clinical Evidence)